DÜNYA ÇAY PİYASASI 'İHRACAT FİYATI VE MALİYET FİYATI' DENGESİ



Kuzey Amerika Çay Konferansı, ABD ve Kanada pazarındaki eğilimleri ve riskleri görmek isteyen çay üreten ülkelerin pazarlamacılarını, tedarikçilerini, sanayi yöneticilerini, yetiştiricilerini ve hükümet yetkililerini bir araya getirmektedir.

Geleneksel olarak Hindistan, Çin ve Afrika çay sektörünün küçük büyük firma temsilcilerinin katıldığı konferansta Kuzey Amerikalı toptancı firmalar da bulunmaktadır.

Konferansta konuşan katılımcılar, son 30 yılda arzın talepten daha fazla arttığını belirterek, küçük üreticinin bundan zararlı çıktığını vurgulamıştır. Arz arttıkça talepte artmış ancak artan talep yeni çay alanlarındaki üretimi hazmedecek rakama ulaşamamıştır.

Yıllar

 Toplam üretim

 Toplam ihracat

 Üretim/İhracat oranı
2004

 3.334.500

 1.559.000

 %47
2005

 3.457.200

 1.566.300

 %45
2006

 3.579.000

 1.578.600

 %44
2007

 3.813.200

 1.579.000

 %41
2008

 3.879.800

 1.651.700

 %43
2009

 3.965.400

 1.615.100

 %41
2010

 4.200.400

 1.786.100

 %42
2011

 4.460.600

 1.761.000

 %40
2012

 4.608.800

 1.773.800

 %39
2013

 4.907.100

 1.899.800

 %38
 

 %147 üretim artış oranı

 %121 ihraca tartış oranı

  
Kaynak Uluslararası çay komitesi

Dünya çay sektörü üretim/İhracat dengesi, ihracat aleyhinde gelişme göstermektedir. 2004-2013 dönemi üretim artışı oranı %147 iken, aynı dönemde ihracat artış oranı %121 olarak gerçekleşmiştir. Bu sonuç piyasanın aslında her alanda da büyüdüğünü göstermektedir. Fark, üretime alınan yeni çay bahçeleri sebebi ile arzda meydana geleni artış dan kaynaklanmaktadır.

Dünyada çay üretim maliyetleri de yüksektir.  Sri Lanka'da üretim maliyeti  2005 yılında kilo başına 1,35 $ iken. 2013 yılı itibarı ile kilo başına 3,10 $ olmuştur. Dünya ihracat fiyatları ise bunu karşılayacak düzeyde olmadığı gibi sistematik bir seyir takip ederek gerilemiştir.

Dünya çay fiyatları

Yıllar

 Fiyat ( USD )

 Bir önceki yıla göre değişim Oranı
2004

 1.51

 -
2005

 1.50

 - %0.67
2006

 1.57

  %4.66
2007

 1.78

  %19.10
2008

 2.18

  %22.47
2009

 2.42

  %11.00
2010

 2.52

  %4.13
2011

 2.51

 -%0.40
2012

 2.50

 -%0.40
2013

 2.46

 -%1.60
 

 %62.91  (2004-2013) fiyatlardakı artış oranı

  
Kaynak;Uluslararası çay komitesi.

Tabloda da görüleceği gibi, maliyet artış oranına paralel olarak 2004-2013 döneminde satış fiyatlarında da artış gerçekleşmiş ancak, maliyetteki artış oranlarının gerisinde kalmıştır.

 Maliyetteki artış oranı %229 olurken ( Sri lanka ), İhraç fiyatlarındaki artış oranı %62.91 seviyesini yakalayabilmiştir.

Küçük üreticiler modern tarım teknolojilerini kullanamadığı ve çay hasat ekipmanların dan yeterince yararlanamadığı için her geçen gün gelir kaybına uğrarken, bugün için toplam hasat’ın  %35 i teknolojik ekipmanlar ile yapılmaktadır.

Sektörde ekipman kullanım oran arttıkça, teknoloji mal bolluğuna sebep olacak ve dünya çay fiyatlarını daha da yumuşatacaktır. Bu görüşe göre, bugün dünya çay fiyatları olması gerekenin üzerinde primlidir.

Kaynak, uluslararası çay komitesi.

Derleyen
Mustafa Yılmaz kar