Anasayfa
''YAŞÇAY BİZİM İŞİMİZ'' PROJESİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİPaylaş : 
| Başvuru Sahibinin Adı | Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı |
| Projenin Adı | YAŞ ÇAY BİZİM İŞİMİZ PROJESİ |
ANKARA
2015
Genel Bilgiler
| Başvuru Sahibi | Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı |
| Proje Adı | Yaş Çay Bizim İşimiz Projesi |
| Projenin Uygulama Alanı | · Proje, Karadeniz Bölgesinde Artvin, Giresun, Trabzon Rize İllerine ve İlçelerine yönelik olarak yürütülecek olup, 2016-2020 yılları arasında düzenlenecek teorik ve uygulamalı eğitimleri kapsar. |
| Proje Süresi | Proje süresi 5 yıldır. İhtiyaç olması halinde proje, projenin tarafları arasında karşılıklı mutabakat sağlanması koşuluyla uzatılabilir. |
| Proje Yararlanıcılarının Statüsü | · Yaş çay üretiminin her aşamasında (fidan yetiştirme, dikim, bakım, budama, gübreleme, hasat, muhafaza vb.) çalışan ve çalışmaya aday, sosyal güvence kapsamına alınma niteliklerine sahip, okuma ve yazma bilen veya en az ilkokul mezunu olan, 15 yaşını tamamlamış ve eğitim konularına ilgi ve ihtiyaç duyan kişilerdir. |
| Projenin İçeriği | · Proje, GTHB (EYYDB, BÜGEM, ÇAYKUR), İŞKUR ve ÇAYSİAD’ın işbirliği ile MEB onaylı Çaylık Oluşturma ve Hasat konulu modüler eğitimi kapsamaktadır. · Proje sayesinde, yaş çay üretiminin her aşamasında çalışan ve çalışmaya aday kişilerin aldığı eğitimlerin karşılığında geçerliliği olan belge verilmesi, çeşitli program ve projelerden yararlanmada öncelikli olması, eğitim alan kişilerin ÇAYSİAD tarafından uygulanacak “Yerli İşgücü İstihdamı ve Yarıcılık Projesi” kapsamında istihdam edilmeleri planlanmaktadır. |
| Proje Ortaklarının Adları | · Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı (EYYDB), · Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü (BÜGEM), · Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR), · Çay Sanayicisi İşadamları Derneği (ÇAYSİAD) · Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü (İŞKUR) |
İletişim Bilgileri
| Telefon Numarası (Daire Başkanı) | 0 312 315 65 55 / 401 |
| Faks Numarası | 0 312 344 08 23 |
| Posta Adresi | İvedik Cad.Bankacılar Sok. No.10 P.K:14 Yenimahalle-ANKARA |
| Elektronik Posta Adresi | suleyman.bulut@tarim.gov.tr haluk.balic@tarim.gov.tr ; |
- TANIM
1.1. Başlık
Yaş Çay Bizim İşimiz Projesi2016 ve sonraki yıllarda Projenin Uygulanacağı Yer:
Proje; Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB) Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı (EYYDB), Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü (BÜGEM), Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR), Çay Sanayicisi İşadamları Derneği (ÇAYSİAD), GTHB İl Müdürlüklerinin işbirliği ile Artvin, Giresun, Trabzon, Rize İllerinde ve ilçelerinde yürütülecektir.
Ayrıca proje kapsamında başka illerden gelen işçilerin ve Trabzon ilindeki çay işçilerinin eğitimleri Trabzon ili Of ilçesinde, diğer çay işçilerinin eğitimleri ise Artvin, Rize ve Giresun illerinde gerçekleşecek olup; GTHB İl ve İlçe Müdürlükleri, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğüne bağlı ve Özel Çay Fabrikaları, Halk Eğitim Merkezleri, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri projenin uygulanmasında her aşamada aktif bir şekilde yer alacaklardır. Proje, 2016 yılında pilot proje olarak Trabzon ili Of ilçesinde uygulanacaktır.
1.3. Proje Uygulama Ekibi:
Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığından
Süleyman BULUT Daire Başkanı
Haluk BALİÇ Çiftçi Eğitimi ve Yayım Çalışma Grubu Sor umlusu
Fazilet AKSAKAL Teknik Personel
Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünden
Mehmet Ali OLGUN Daire Başkanı
Ercan TÜRKTEMEL Birim Koordinatörü
Ayşe TÜZÜN Teknik Personel
Artvin İl Müdürlüğünden
İshak HACIKAMİLOĞLU İl Müdürü
Fatih DÜZCAN Bitkisel Üretim Şube Müdürü
Giresun İl Müdürlüğünden
Dr. Muhammet ANGIN İl Müdürü
Arif KAHYA Bitkisel Üretim Şube Müdürü
Trabzon İl Müdürlüğünden
Cahit GÜLBAY İl Müdürü
Tamer KAZAZ Bitkisel Üretim Şube Müdürü
Rize İl Müdürlüğünden
Şafak BULUT İl Müdürü
Şeref ÇAKIR Bitkisel Üretim Şube Müdürü
Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünden
İsimleri Çaykur Genel Müdürlüğü belirleyecek ve ilave edecek.
İsimleri Çaykur Genel Müdürlüğü belirleyecek ve ilave edecek.
Çay Sanayicisi İşadamları Derneğinden
Erdal SARAL Başkan
Mustafa Yılmaz KAR Genel Sekreter
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Aktif İşgücü Hizmetleri Dairesi Başkanlığından
Mehmet ASLAN Daire Başkanı
Emrullah ASLAN İstihdam Uzmanı
Abdullah Tamer YILMAZ İstihdam Uzman Yardımcısı
KISALTMALAR
GTHB : Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı.
EYYDB : Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı
BÜGEM : Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü
ÇAYSİAD : Çay Sanayicisi İşadamları Derneği
ÇAYKUR : Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü
İŞKUR : Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü
1.4. Özet:
| Projenin Süresi | 2016 yılında uygulanmaya başlayacak olan projenin süresi 5 yıldır. İhtiyaç olması halinde projenin uzatılması projenin tarafları arasında karşılıklı mutabakat sağlanması koşuluyla uzatılabilir. |
| Projenin Amaçları (Genel ve Özel Amaçlar) | Genel Amaç: Uygulanacak projede genel amaç; Yaş çay üretiminin her aşamasında çalışan ve çalışmaya aday kişilere çay tarımı, çay hasadı, hasat edilen çayın muhafazası ve çay toplama merkezlerine nakledilmesi konularında beceri ve yeterlik kazandırmaktır. Özel Amaçlar: · Yaş çay üretiminin her aşamasında çalışan ve çalışmaya aday kişilerin yaş çay üretimine ilişkin faaliyetlerini MEB modüler eğitim programı çerçevesinde kazandıkları bilgi ve beceriler ile daha bilinçli bir şekilde yürütmelerini sağlamak, · Yaş çay üretiminde eğitimsizlikten kaynaklanan verim ve kalite düşüklüğünün önüne geçmek. · Yaş çay üretimi yapılan Doğu Karadeniz illerinde Yaş Çay Elemanlığını cazibeli bir meslek haline getirmektir. |
| Proje Ekibi | · Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı(EYYDB), Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü(BÜGEM), Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü(ÇAYKUR), · Çay Sanayicisi İşadamları Derneği ( ÇAYSİAD) · Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü (İŞKUR) |
| Hedef grup ve Nihai Yararlanıcılar | · Projenin hedef grubu, Yaş çay üretiminin her aşamasında (fidan yetiştirme, dikim, bakım, budama, hasat, muhafaza vb.) çalışan ve çalışmaya aday, sosyal güvence kapsamına alınma niteliklerine sahip, okuma ve yazma bilen veya en az ilkokul mezunu olan, 15 yaşını tamamlamış olan eğitim konularına ilgi ve ihtiyaç duyan kişiler ve çay bahçesi sahipleridir. |
| Beklenen Sonuçlar | · Yaş Çay Elemanlığı işi, sosyal güvencesi olan, meslek niteliğine haiz ve aranılan bir iş alanı olacaktır. · Eğitim sonunda yapılacak sınavda başarılı olan kişilere; MEB tarafından onaylı Çaylık Oluşturma ve Hasat konulu sertifika verilecektir. Sertifikalandırılan Yaş Çay Elemanları eğitimin konusuna ve modülde ifade edilen alanlara uygun işlerde istihdam edilme imkânı bulabilecek veya kendi çay bahçesinde çalışabilecektir. · Söz konusu eğitimler sonucunda vasıflı ve kayıtlı istihdam sağlanacak, çay bahçesi sahipleri istedikleri zaman çay üretimine ilişkin hizmetleri yaş çay elemanlarından karşılayabileceklerdir. · Yaş çay üretiminin her aşamasının (fidan yetiştirme, dikim, bakım, budama, hasat, muhafaza vb.) yaş çay elemanları tarafından yapılması ile kaliteli yaş çay ve kuru çay elde edilecek, üretim artışı sağlanacak ve üretim kayıplarının önüne geçilecektir. · Sahibi İl dışında ikamet eden çay bahçelerinin yaş çay elemanlarınca işletilmesi sağlanmış olacaktır. |
- Amaçlar
Genel Amaçlar:
Uygulanacak projede genel amaç; Yaş çay üretiminin her aşamasında çalışan ve çalışmaya aday kişilere tekniğine uygun olarak tohum ve çelikle fidan üretimi, toprak hazırlığı, fidan dikimi, gübre seçimi ve gübreleme, şekil, ürün ve gençleştirme budaması, elle ve makasla çay hasadı, hasat edilen çayın muhafazası ve çay toplama merkezlerine nakledilmesi konularında beceri ve yeterlik kazandırmaktır.
Özel Amaçlar:
- Yaş çay üretiminin her aşamasında çalışan ve çalışmaya aday kişilerin yaş çay üretimine ilişkin faaliyetlerini MEB modüler eğitim programı çerçevesinde kazandıkları bilgi ve beceriler ile daha bilinçli bir şekilde yürütmelerini sağlamak,
- Yaş çay üretiminde eğitimsizlikten kaynaklanan verim ve kalite düşüklüğünün önüne geçmek.
- Yaş çay üretimi yapılan Doğu Karadeniz illerinde Yaş Çay Elemanlığı mesleğini daha cazibeli bir meslek haline getirmektir.
Hedefler:
Projenin hedefleri 8 maddede özetlenebilir;
1-Yaş çay elemanlığı mesleğini cazip bir meslek haline getirmek, yaş çay üretimi yapılan Doğu Karadeniz bölgesinde vasıflı ve kayıtlı bir istihdam ortamı oluşturmak,
2-Yaş çay üretimi için gerekli olan işgücü ihtiyacının yaş çay üretimi ile ilgili bilgiye sahip olmayan ve kayıt dışı olarak çalıştırılan yabancı işçiler yerine eğitimden geçmiş geçerli bir belgeye sahip bölge halkından karşılanmasını sağlamak,
3-Çay bahçelerinde bilinçsiz gübre seçimi ve tekniğine uygun gübreleme yapılmaması
nedeniyle, toprağın yapısının bozulmasına bağlı olarak uzun vadede yaş çay veriminde ve kalitesinde meydana gelecek düşüşün ve üretim maliyetindeki artışın önüne geçmek,
4-GTHB tarafından budama tazminatı ödemesi yapılan çay budama işleminin, tekniğine ve amacına uygun olarak yapılmasını sağlayarak, kaliteli yaş çay üretimini artırmak,
5-Ekonomik ömrünü tamamlamış çay bahçelerinin yenilenmesi çalışmalarının bilinçli ve eğitimli kişiler tarafından yapılmasını sağlayarak başarıya ulaşmasına katkıda bulunmak
ve diğer çay bahçesi sahiplerine örnek teşkil etmek,
6-Bilinçsiz çay hasadı ve çay muhafazasından kaynaklanan yaş çayda kalite düşüklüğünün ve üretim kayıplarının önüne geçmek,
7-Üretilecek kuru çay ürününe (Beyaz çay, Yeşil çay, Oolong çayı vb. ) yönelik yaş çay üretimi ve hasatını sağlayarak, ürün çeşitliliğinin artmasına katkıda bulunmak,
8-Bölgede organik çay üretimi, organik gübre kullanımını artırmak ve çay tarımında yeni teknolojilerin uygulanmasını teşvik etmek.
- Projenin Gerekçesi:
Ülkemizde; Doğu Karadeniz Bölgesinde 202.494 ruhsatlı üretici ve aileleri tarafından 760 bin da alanda yaş çay üretimi yapılmaktadır. Çay üretim alanlarının % 66’sı Rize, % 21’i Trabzon, % 11’i Artvin, % 2’si Giresun ve Ordu illerinde bulunmaktadır. (2014,TÜİK)
Çayın bitkisel üretim değeri 1,4 milyar TL, yeterlilik derecesi ise % 99 ‘dur. (2012/2013 TÜİK)
Yıllar İtibarıyla Çay Üretim Alanı, Üretici Sayısı ve Çay Üretimi
| Yıllar | Üretici Sayısı | Dikim Alanı (da)* | Yaş Çay | Verim | Kuru Çay Üretimi (Ton)** |
| Üretimi (Ton)* | (Kg/da)* | ||||
| 2002 | 203.000 | 766.450 | 791.700 | 1.033 | 135.000 |
| 2003 | 203.318 | 766.400 | 869.000 | 1.134 | 154.000 |
| 2004 | 202.431 | 766.320 | 1.105.000 | 1.442 | 202.000 |
| 2005 | 202.698 | 766.250 | 1.192.004 | 1.556 | 218.000 |
| 2006 | 203.701 | 766.136 | 1.121.206 | 1.463 | 202.000 |
| 2007 | 203.901 | 765.808 | 1.145.321 | 1.496 | 206.000 |
| 2008 | 199.031 | 758.257 | 1.100.257 | 1.451 | 198.000 |
| 2009 | 200.798 | 758.513 | 1.103. 340 | 1.455 | 199.000 |
| 2010 | 202.494 | 758.641 | 1.305.566 | 1.721 | 235.000 |
| 2011 | 202.494 | 758.895 | 1.231.141 | 1.623 | 222.000 |
| 2012 | 202.494 | 758.566 | 1.250.000 | 1.647 | 225.000 |
| 2013 | 202.494 | 764.255 | 1.180.000 | 1.544 | 228.000 |
| 2014 | 202.494 | 760.515 | 1.260.000 | 1.656 | 240.000*** |
Ülkemizde üretilen yaş çay, ÇAYKUR ve özel sektör çay işleme tesislerince üreticilerden satın alınarak kuru çaya (siyah çay, yeşil çay, beyaz çay vb.) işlendikten sonra tüketime sunulmaktadır. Yaş çay kalitesinin düşük olması elde edilen kuru çayın kalitesinin de düşük olmasına neden olmakta, kaliteyi artırmak için diğer çay üreten ülkelerden çay ithal edilerek harmanlama yapılmaktadır. Ülkemizde üretilen çay zirai mücadele ilacı kullanılmadan üretilen tek çay olma özelliğine sahip olmasına rağmen ihracatımız 4-5 bin ton civarındadır. 2023 yılında ihracatımızın 50 bin tona çıkarılması ve Türk çayının dünyada tanınan ve aranan marka bir ürün haline getirilmesi hedeflenmektedir. Bu da ancak pazara uygun kaliteli katma değeri yüksek ürün üretmek ve ürün çeşitliliğini artırmakla mümkündür.
Ülkemizde 1938 yılından bu yana çay tarımı yapılmakta olup yaklaşık % 65 ‘i ekonomik ömrünü tamamlamıştır. Çay sektörünün sürdürülebilirliğinin sağlanması, yaş çay kalitesi ve verimin artırılması, ürün çeşitliliğinin artırılması, kültürel tedbirlerin uygulanmasının kolaylaştırılması, makineli hasada geçilerek üretim maliyetinin azaltılması için ekonomik ömrünü tamamlamış verim ve ürün kalitesi düşmüş homojen olmayan ve sürgün verme kabiliyeti gittikçe azalan çay bahçelerinin yenilenerek klonal çay bahçelerine dönüştürülmesi gerekmektedir. Çay bahçelerinin yenilenmesi çalışmalarında çeşit seçimi, dikim, toprak hazırlığı, gübreleme, bakım, şekil budaması gibi işlemlerin bu konularda eğitim almış yaş çay uzmanlarınca yapılması istenilen amaca ulaşılmasını ve diğer bahçe sahiplerine örnek olunmasını sağlayacaktır.
Gübre çay üretiminin en önemli girdilerinin biridir. Üstün nitelikli bol çay yaprağı ürününün elde edilmesinde bilinçli ve usulüne uygun şekilde yapılacak gübreleme önemlidir. Gübrelemede kullanılacak gübre çeşidi ve miktarına toprak analizi yaptırıldıktan sonra karar verilmelidir. Yanlış gübre seçimi, gübre miktarı ve uygulaması toprağın yapısının bozulmasına ve uzun vadede yaş çay verimi ve kalitesinde düşüklüğe ve üretim maliyetinin yüksek olmasına yol açmaktadır. Gübreleme işlemlerinin yaş çay uzmanları tarafından yapılması ile bilinçsiz gübre seçimi ve gübrelemeden kaynaklanan toprağın yapısı ve verimliliğe ilişkin sorunlar çözülmüş olacaktır.
Geleneksel çay tarımı dışında son yıllarda organik çay üretiminde hızlı bir artış söz konusudur. Organik çay tarımının temel amacı; insan, hayvan ve bitki sağlığını öncelikle dikkate alarak çevreye zarar vermeden doğal koşulların sürekliliğini koruyup geliştirerek nitelikli ve güvenilir çay üretimini gerçekleştirmektir. Yaş çay uzmanları çay bahçesi sahiplerine örnek teşkil etmek suretiyle organik çay üretimi ve toprağı koruyan organik gübre kullanımı ile yeni teknolojilerin kullanılmasının yaygınlaştırılmasına katkıda bulunacaktır.
Kaliteli yaş çay yaprağı elde etmek için çay bahçelerinde budama yapılması gerekmektedir. 1994 yılında itibaren çay bahçesinde belirli bir oranda gençleştirme ve verim budaması yapan üreticilere GTHB tarafından budamadan kaynaklanan gelir kaybının tazmini için budama tazminatı ödemesi yapılmaktadır. Yaş çay yaprağı kalitesinde istenilen artışın sağlanması budamanın tekniğine uygun olarak yapılması ile mümkündür. Budamanın bu konuda eğitim almış sertifikalı yaş çay elemanları tarafından yapılması ile budamadan beklenen verim ve kalite artışı sağlanmış olacaktır.
Çay bahçesi sahiplerinin il dışında ikamet etmeleri çay bahçelerinde yapılması gereken bakım, gübreleme, budama, çay hasat, çay muhafazası, çayın çay toplama merkezlerine nakli işlerini çay bahçesi sahibi adına, çevre illerden gelen çay konusunda bilgi sahibi olmayan, çay net gelirinden bahçe sahibi ile anlaşılan oranda kar payı alan yarıcılar tarafından yapılması, yaş çay kalitesi ve veriminin azalmasına, üretim kayıplarına ve çay bahçelerinin tahrip olmasına neden olmaktadır. Sahibi İl dışında ikamet eden çay bahçelerinin yaş çay uzmanlarınca işletilmesi ile yukarıda sayılan olumsuzlukların ortadan kaldırılması sağlanmış olacaktır.
Yaş çay kalitesine etki eden en önemli unsurlardan birisi de hasat zamanı ve hasat şeklidir. İşlenecek ürüne göre hasat şekli değişmektedir. Örneğin Beyaz çaya işlenecek ise tepe tomurcuklarının el ile toplanması gerekmektedir. Yaş çayda genel olarak 3 sürgün döneminde hasat yapılmaktadır.1980’li yıllara kadar el ile yapılan hasat, yerini makas ile hasata bırakmıştır. Bir işçi el ile hasatta bir günde 15- 20 kg, makasla hasatta ise 250-300 kg yaş çay toplayabilmektedir. Çay yaprakları hasat olgunluğuna geldiğinde toplanmalıdır. Geç hasat yapılması durumunda yaş çay yaprağı kalitesi düşmekte ve selüloz oranı aratacağından kuru çay randımanı azalmaktadır. Hasat edilen yaş çayın havadar ve gölge bir yerde açık bir şekilde muhafaza edilerek 2-3 saat içinde çay toplama merkezlerine götürülmesi gerekmektedir.
Yaş çay hasadı için işgücü ihtiyacının en fazla olduğu zaman 1. sürgün dönemi olan Mayıs ayıdır. Son yıllarda özellikle çay hasadı ve çay nakli işlerinde özellikle Gürcistan’dan getirilen sağlıksız hijyenden uzak ortamlarda barındırılan, kayıt dışı çalıştırılan çay konusunda bilgi sahibi olmayan yabancı işçiler kullanılmaktadır. Yabancı işçilerin etkinliklerini gün geçtikçe artırdıkları ve yarıcılık sıfatıyla çay bahçelerini kontrol etmeye başladıkları görülmektedir. Yabancı işçilerin ücretlerini topladıkları çay miktarı üzerinden almaları çay bahçelerinin tahrip olmasına ve yaş çay kalitesinin düşük olmasına neden olmaktadır. Çay hasadı için işgücü ihtiyacının yaş çay elemanları tarafından karşılanması ile bilinçsiz hasat ve muhafazadan kaynaklanan olumsuzlukların önüne geçilmiş olacaktır.
1.7. Projenin Özeti:
Proje GTHB (EYYDB, BÜGEM, ÇAYKUR), İŞKUR ve ÇAYSİAD’ nin işbirliği ile yaş çay üretiminin her aşamasında (fidan yetiştirme, dikim, bakım, gübreleme, budama, hasat, muhafaza vb.) çalışan ve çalışmaya aday kişilere yönelik olarak düzenlenecek olan ve MEB modüler eğitim programları listesinde yer alan “Çaylık Oluşturma ve Hasat” konulu eğitimi kapsamaktadır.
Kaliteli kuru çay elde etmenin yolu kaliteli yaş çay üretiminden geçmektedir. Yaş çay uzmanlığı fidan üretiminden yaş çayın hasat edilerek çay toplama merkezine götürülünceye kadar geçen tüm aşamalar (çay bahçesi tesisi, gübre seçimi ve gübreleme tekniği, bakım, budama vb.) konusunda yeterliğe sahip olmayı ifade etmektedir. Ayrıca bir sorunla karşılaşıldığında çözüm için hangi kurum ya da kuruluşlara başvurulması gerektiği bilgisinin bu eğitimle kendilerine verilecek olması önem arz etmektedir.
Proje sayesinde, yaş çay üretiminin her aşamasında (fidan yetiştirme, dikim, bakım, gübreleme, budama, hasat, muhafaza vb.) çalışan ve çalışmaya aday, kişilerin aldığı eğitimlerin karşılığında mesleki geçerliliği olan sertifika verilecek ve çeşitli program ve projelerden yararlanmada öncelikli olmasını sağlayacak çalışmalar yapılacaktır.
- Proje Süresi ve Uygulama Süreci:
2016 yılında uygulamaya başlayacak olan projenin süresi 5 yıldır. İhtiyaç olması halinde taraflar arasında karşılıklı mutabakat sağlanması koşuluyla proje uzatılabilir.
Proje kapsamında gerçekleştirilecek eğitimlerde kullanılmak üzere hazırlanan “Çaylık Oluşturma ve Hasat” modüler eğitim programının toplam süresi 416 saattir. Bunun 200/160 saat süreli bölümü ders süresi, 256 saatlik bölümü mesleki uygulamalar olarak hazırlanmış ve MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğünün onayını takiben kullanıma hazır hale gelmiştir. Her bir eğitim, 2016 yılı Şubat ayından itibaren toplam 52 gün olarak ve MEB modüler eğitim programına uygun bir şekilde gerçekleştirilecektir.
Teorik eğitimlerin 2016-2020 yılları arasında çaylıklardaki işlemler başlamadan önce Şubat-Mayıs ayları arasında düzenlenebileceği öngörülmektedir.
- Hedef Grup
- Eğitimlerdeki hedef kitle ile ilgili olarak, karşımıza çok farklı kişiler çıkmaktadır. Bunları ifade etmek gerekirse;
- Çay bahçesi sahibi olup, gelirlerinin büyük bir kısmı çay geliri olan, çoğunlukla sosyal güvencesi olmayan kadınlardan oluşan bir grubun yanı sıra çayı -ekiminden hasadına kadar- bilen, kayıt dışı çalıştırılan yerli kişiler bölgede çok fazladır.
- Yarılıkçılar olarak ifade edilen çay bahçesi sahibi olmayan, bahçe sahibi adına yapan ve gelirden anlaştıkları oran üzerinden pay alan kişiler ise büyük bir kısmı çevre illerden gelen çay bilgisi olmayan kişilerdir.
- Bunlara ilave olarak çevre illerden çay toplamak için bölgeye gelen ve sayıları her geçen gün azalan yerli işçilerin projenin önemli bir hedef kitlesini oluşturacağı öngörülmektedir.
- Çay toplama işinde son yıllarda sayıları ve etkinlikleri giderek artan ve yasal olmayan koşullarda istihdam edilen grup ise yabancı ülkelerden gelen kişilerdir.
- Çayın sürdürülebilirliğini sağlamak, kaliteli çay üretimini temin etmek üzere çevre illerden gelen yerli işçiler ve yarılıkçılar eğitimlerde öncelikli hedef kitleyi oluşturacaklardır.
Projenin hedef grubu, Yaş çay üretiminin her aşamasında (fidan yetiştirme, dikim, bakım, gübreleme, budama, hasat, muhafaza vb.) çalışan ve çalışmaya aday, sosyal güvence kapsamına alınma niteliklerine sahip, okuma ve yazma bilen veya en az ilkokul mezunu olan, eğitim konularına ilgi ve ihtiyaç duyan 15 yaşını tamamlamış olan çay bahçesi sahipleri, bölgede imece usulü ya da ücret karşılığı diğer çay bahçelerinde çay hasadı yapan kişiler, çevre illerden gelerek sahibi il dışında bulunan çay bahçelerini işleyen yarıcılar, çevre illerden gelerek çay hasadında çalışan mevsimlik işçiler.
- Proje Faaliyetleri
Projenin Karadeniz Bölgesi İllerine yönelik olarak; Artvin, Giresun Trabzon ve Rize İl/ilçelerinde uygulanması, çevre il ve ilçelerden gelen ve çay toplama işinde istihdam edilen ve/veya çalışan çay işçilerinin eğitimlerinin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Çay işçileri; çayını kendi toplayanlar, yerli çay işçileri, yarılıkçılar, diğer şehirlerden gelen yerli işçiler ve yabancı çay işçileri olarak gruplandırılması mümkündür.
Eğitim-istihdam modelinin işbirliğini ve etkisini ortaya koymak açısından proje, 2016 yılında pilot olarak Trabzon’un Of ilçesinde uygulanacaktır. Burada gerçekleştirilecek ve başarılı olacak proje faaliyetlerinin çeşitli iletişim metotları ve etkinliklerle proje kapsamındaki diğer il ve ilçelere duyurulması sonucunda 2017 ve sonrasında il, eğitim ve katılımcı sayılarının daha doğru ve bu işi yapacak kişileri kapsayacak şekilde olacağı öngörülmektedir. Bu durum aynı zamanda ilk yıl uygulamada karşılaşılabilecek sorunların görülmesine ve daha sonraki yıllarda karşılaşılmaması için önlem alınmasına yardımcı olacaktır.
Projenin tüm faaliyetlerini proje metnine uygun olarak yürütmek, ihtiyaç duyulacak işbirliği ve koordinasyonu sağlamak üzere; GTHB Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı Eğitim ve Yayım Daire Başkanlığından, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünden, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünden ve Çay Sanayicileri İşadamları Derneği katılımcılarından oluşan proje yürütme grubu oluşturulmuştur.
Projenin genel ve özel amaçlarına ulaşabilmek için gerçekleştirilecek faaliyetler aşağıdaki tabloda özet olarak yer almaktadır.
| Faaliyetler | Aylar | Uygulama Birimi | |||||||||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | ||
| Eğitimlerin Planlanması | GTHB EYYDB-BÜGEM, ÇAYSİAD | ||||||||||||
| İŞ-KUR Onayının Alınması | GTHB-EYYDB, İŞ-KUR | ||||||||||||
| Duyuruların Yapılması | GTHB-EYYDB, İŞ-KUR | ||||||||||||
| Eğitimlerin Gerçekleştirilmesi | GTHB, ÇAYKUR, ÇAYSİAD | ||||||||||||
| Kamuoyunda Farkındalık Yaratılması | GTHB, ÇAYKUR, ÇAYSİAD | ||||||||||||
| Yıl Sonu Değerlendirmesi | | GTHB- EYYDB-BÜGEM, ÇAYKUR, ÇAYSİAD | |||||||||||
Eğiticiler, Eğitim Yerleri, Toplam Süreler, Eğitim Konuları
Teorik eğitimler İl ve İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerinin katkılarıyla; Trabzon, Rize, Giresun, Artvin il ve ilçelerinde gerçekleştirilecektir. Teorik eğitimler, İl/İlçe Halk Eğitim Merkezleri ile ÇAYKUR çay fabrikaları bünyesinde görev yapan, modüler eğitim programının yetki verdiği eğitimciler (mühendis, tekniker ve teknisyenler) vasıtasıyla gerçekleştirilecektir. Teorik eğitimler ÇAYKUR’a bağlı çay fabrikalarının eğitim salonları, eğitim araçları v.b. imkanlarından faydalanılarak yapılacak, Uygulamalı eğitimler ise, belirlenecek çay bahçelerinde işbaşı eğitimi şeklinde gerçekleştirilecektir.
Verimli işgücü, verimsiz işgücünün işini elinden alır prensibinden hareketle, bir saha işi olan çay üretiminde, eğitimde öğrenilen konuların sahada gösterilmesi suretiyle; kişilerin bizzat yaparak daha doğru ve kolay öğrendiğinden hareketle, eğitimin uygulama ağırlıklı olarak gerçekleştirilmesine özen gösterilecektir.
İhtiyaç duyulması halinde ise eğitimin konusuna uygun olarak, bölgedeki üniversitelerin öğretim üyelerinin, çay araştırma enstitüsünde görevli araştırmacı ve uzman personelin bilgi ve deneyimlerinden istifade edilecektir.
Eğitime katılanlara eğitimin konusuna göre hazırlanacak basılı yayınlar verilecektir.
Teorik eğitimler tarımsal işletme, yöredeki mevsim ve tarım takvimleri göz önüne alınarak Şubat ayında başlayacak, eğitimler işbaşı eğitimi olarak adlandırılacak ders ve mesleki uygulamaların birbirini bütünlediği, interaktif bir eğitim yöntemi olacaktır.
Eğitimlerin bir sonraki yıla ait eğitim planlaması EYYDB tarafından projede yer alan il müdürlükleri ile işbirliği yapılarak hazırlanacak ve İŞKUR’a onay için gönderilecektir.
2.2. Tanınırlık
Eğitimlerin yapıldığı yerlere “Burada GTHB, İŞKUR, ÇAYKUR ve ÇAYSİAD tarafından desteklenen eğitimler düzenlenmektedir” ifadesi bulunan afiş veya tabelalar asılarak bu konuda kamuoyu oluşturulacaktır.
Projeyi tanıtmak, daha fazla sayıda çiftçiye ulaşmak ve proje faaliyetlerine katılacak kişilerin seçimini yapmak, proje kapsamında gerçekleşen ve gerçekleşecek eğitim programları EYYDB, BÜGEM, ÇAYSİAD, ÇAYKUR, GTHB İl Müdürlüklerinin internet sayfalarında haber olarak duyurulacaktır. Ayrıca yerel radyo ve televizyonlara, yerel gazetelere de haber yazılması sağlanacağı gibi, eğitimlerin yapılacağı il ve ilçelerde belediyelerden açılacak kursları tanıtıcı anonslar yapılacaktır. Geçici işçilerin gelmesi öngörülen illerde tanıtım ve bilgilendirme toplantıları yapılacaktır.
Gerçekleşen eğitimlere ait haber ve fotoğraflar; eğitimlerin yapıldığı kurumların GTHB’nın, ÇAYKUR’un ve ÇAYSİAD’ın internet sayfasında proje kapsamında gerçekleştiği vurgulanmak suretiyle kamuoyu bilgilendirilecektir.
Eğitimlerin bitiminde tanıtım ve kamuoyunu bilgilendirme amacıyla düzenlenecek törenlere çevre illerin GTHB İl Müdürü, İŞKUR Müdürü, İldeki Üretici Örgütleri ve diğer sektör paydaşlarının temsilcilerinin davet edilmesi suretiyle gerçekleşen eğitimlerle ilgili bilgi paylaşımı da sağlanacaktır.
2.3. Eğitimlerin Belgelendirilmesi ve Proje Çıktıları:
-Eğitim sonunda yapılacak sınavda başarılı olan kişilere MEB e-yaygın otomasyon sisteminden geçerli bir sertifika verilecektir.
-Yaş çay elemanlığı işi, sosyal güvencesi olan, meslek niteliğine haiz ve aranılan bir iş alanı olacaktır.
-Sertifikalandırılan bu kişiler, gelecek yıllarda çay üreten işletmelerde ve çay işleme tesislerinde istihdam edilme imkânı bulabilecek veya eğitimlerde öğrendiklerini kendi işletmesinde uygulayacaktır.
-Söz konusu eğitimler sonucunda vasıflı ve kayıtlı istihdam sağlanacaktır.
2.4. Proje Faaliyetlerinin Etkisinin Güçlendirilmesi ve Sürdürülebilirlik
Proje, ülke ve bölge kalkınmasıyla ve işsizliğin azaltılması, özellikle dezavantajlı grupların istihdamına yönelik; kamu ve özel sektör işbirliğinde örnek bir model oluşturacak bir proje olarak değerlendirilmektedir.
Proje ve eğitimler sonucunda, özellikle bilinçsiz çay kesimi nedeniyle filizlenemeyen çaylıkların önüne geçilerek çaylıkların korunmasına, sürdürülebilirliğine ve verimliliğine doğrudan katkı sağlayacaktır.
Proje faaliyetleri kapsamında kursiyerlerin kazanacakları mesleki beceri ve bilgilerini istihdam alanlarında kullanmaları ve bu becerilerin yaygınlaşması sonucunda eğitimin faydası daha fazla olacaktır.
Çaylık oluşturma ve hasat eğitiminin gerçekleştirilmesi ve yaygınlaştırılması ile çay sektöründe sosyal güvenlikten yararlanan kayıtlı çalışan sayısının artması ile bölgesel istihdama katkı sağlanmış olacaktır.
Öncelikle mahallen çalışmak isteyen kişiler araştırılacak, eğitim sonrasında SGK‘lı olarak istihdam edileceklerdir. Çay bölgesinde çay toplama işi büyük oranda kadın işçiler tarafından gerçekleştirilmektedir. Projenin diğer önemli bir çıktısı da söz konusu kesimi sosyal güvenceye kavuşturmak ve istihdam etmek ve bunu eğitimle entegre etmektir.
- Eğitimlerin Bütçesi ve Kurumların Katkıları:
Projede eğitimlerin uygulanacağı yer olarak Trabzon ili Of ilçesi, Rize ve Artvin, Giresun illeri belirlenmiştir. Eğitimlere katılanlar eğitim sonrasında bölge illerinde çay işçiliğinde çalışacaklardır. Eğitim sonrasında belge sahibi olan kişiler çay işleme tesislerinin istediği şekilde üretilen ve hasat edilen çayı ortaya koyacaklardır. Mesleki uygulamaların bizzat yapılmasının yanı sıra çay işleme tesislerindeki mühendisler ve çalışanlar ile bilgi paylaşımında ortak dili kullanmaları ve yapılacak uygulama ile ilgili yerel ifadelerin kullanılması sayesinde eğitimlerin etkisinin ve verimliliğinin olumlu yönde etkileneceği düşünülmektedir.
Eğitimlere katılması öngörülen ve çevre illerden gelen işçilerin ikametlerinin sağlanacağı mekanlar oluşturulacak ve bu mekanlarda sosyal ihtiyaçlarına cevap verecek yemekhaneleri olacaktır. Bu işlemler ÇAYSİAD ortaklarından ve ÇAYSİAD tarafından karşılanacaktır.
Eğitimlerin düzenleneceği illerde GTHB il ve ilçe müdürlükleri ve ÇAYKUR’un ilgili birimleri ve Çay fabrikaları Halk Eğitim Merkezleri ile işbirliği yaparak eğitimlerin gerçekleşmesine katkı sağlayacaklardır. Teorik ve işbaşı eğitimlerinde ÇAYKUR’a bağlı fabrikalardaki personelin ders ücretleri Halk Eğitim Merkezleri tarafından ödenecektir. ÇAYKUR eğiticilerinin bir başka il veya ilçeye görevlendirilmesi durumunda ulaşım ve konaklama bedelleri ÇAYKUR ve ÇAYSİAD tarafından karşılanacaktır. GTHB il ve/veya ilçe müdürlükleri mümkün olan yerlerde eğiticilerin kurs yerine gitmeleri için araç tahsisinde bulunabilecektir. 2016 yılında pilot uygulama olarak Trabzon ili Of ilçesinde kullanılmak üzere araç kiralama ve akaryakıt ödeneği Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı tarafından Tarımsal Yayım Hizmetleri Projesinden tahsis edilecektir. Eğitimlerde il/ilçe GTHB personelinin eğitici olarak görevlendirilmesi durumunda iaşe ve ibate bedelleri il/ilçe GTHB tarafından karşılanacaktır.
3.2 İŞKUR’un katkıları
İŞKUR eğitime katılacak kursiyerlere; her yıl belirlenen miktarda her bir fiili kurs günü için kursiyer zaruri ödemesi yapılması ve eğitimlere katılan kursiyerler için 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği ödenmesi gereken sigorta primi, İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigorta prim giderlerini karşılayacaktır
Proje kapsamında 2016 yılında pilot uygulama olarak; Trabzon ili Of ilçesinde yapılacak olan eğitimlere ait planlama aşağıda yer almaktadır. Tabloda 2016 yılında İŞKUR’un projeye yapacağı katkı da gösterilmektedir. Söz konusu tabloda Çaylık Oluşturma ve Hasat konulu Modüler Eğitimine 2015 yılında 250 kursiyerin katılacağı göz önüne alındığında, bir kursiyere 20 TL kursiyer zaruri ödemesi yapılacaksa, 250 kursiyere 250 x 20 = 5.000 (Beş bin) TL/gün ödeneğe ihtiyaç duyulacaktır. Bu durumda söz konusu modüler eğitimin süresi 416 saat olduğundan ve bir günde 8 saat eğitim verileceğinden toplam 52 iş günü üzerinden 5.000 x 52 gün = 260.000 TL ödenek İŞKUR tarafından karşılanacaktır.
Proje kapsamında 2016 yılında gerçekleştirilmesi planlanan eğitimler ve eğitimler için İŞKUR’un desteği
| Eğitim yılı | Eğitimin gerçekleşeceği yer | Kursiyer sayısı | Eğitimin süresi | Ödenek TL | |
| Saat | İş günü | ||||
| 2016 | Trabzon-Of ilçesi | 250 | 416 | 52 | 260.000 |
| TOPLAM | 250 | 416 | 52 | 260.000 | |
Eğitimlerin 2017, 2018, 2019 ve 2020 yıllarında proje kapsamında, hangi ilde kaç adet eğitim yapılacağına ve kaç kişinin eğitileceğine yönelik planlama; her yıl Kasım ayı içerisinde EYYDB tarafından projede yer alan il müdürlükleri ile işbirliği yapılarak hazırlanacak ve Aralık ayı içerisinde onay için İŞKUR’a gönderilecektir.
Çaysiad | Çay Sanayicisi İş Adamları Derneği | www.caysiad.org.tr © 2024
.
Kapat