Çay işi meşakkatli iştir. Yağmur demeden çamur demeden çaya girmek, güneşin sıcağına aldırış etmeden günlük kotanızı doldurmak, çayınızı bir an önce satmak istersiniz. Kendiniz üstesinden gelemediğiniz için bir külfet olduğu gibi işçi bulamadığınız için de ayrı bir külfet oluşturur. Aksi takdirde çay filizleriniz kartlaşmış yaprağa döner ve içilir çay olma vasfını kaybeder. Siz de ona bağladığınız umutlarınızı kaybedersiniz.

Bölgemizde yaklaşıl 210 bin müstahsil her yıl hep aynı işi yapıyor. Çay toplama zamanı geldiğinde dertler başlıyor ve çayı nasıl toplatacağının telaşına kapılıyor. İşçi bulabilecek miyim,  kontenjan düşmeden çaykur a çay verebilecek miyim, Çaykur un fiyat avantajından faydalanabilecek niyim?

Bütün bu soruların cevabını tek bir unsura bağlıyor. Çayı toplayana.

Bölgemizde en büyük sorunlardan biri işçi bulma sorunudur. Bunca iş arayan varken niçin buna sorun diyoruz un izahı aslına kolaydır.

Verimli işçi verimsiz işçinin işini elinden alır. (Mustafa Yılmaz Kar)

Fiyatı ucuz, piyasanın istediği şartlarda çalışma koşullarını kabul eden işçi piyasaya göre verimli işçidir. Piyasa istediği şartlarda çalışma koşullarını kabul etmiş, istediği ücrette çalışan işçiyi bulduğunda, gözü artık kimseyi görmez. Hatta yabancı işçi ise ve çalışma, çalıştırma izni yoksa 8 bin Tl ceza ödemeyi bile göze alabilir. Gelecek hesabını yapmaz. Gelecekteki muhtemel riskleri göz ardı eder. Çünkü verimli bir işçi bulmuştur.  Teori açıktır. Verimli işçi verimsizin işini elinden alır.

Verimli işçi daha az ücretle daha çok üreten demektir. Her gün daha zor şartları kabul eden ve daha fazla üretendir verimli işçi. Piyasanın istediği de budur. Piyasa işçiden şartlarını kabul etmesini ister. kabul etmezse işini kabul edenlere sunar.  Yani verimli işçilere.

Yaş çay bizim işimiz projesi ilk anlamda piyasada kazanılmış hakları koruyan ve daha zora doğru giden çalışma koşullarının yerine yasalara uygun, kayıt içinde yerli insanımıza daha rahat çalışma koşulları hazırlayan bir projedir.

Hedeflerini şöyle sıralayabiliriz;
İ
- insanımızın kazanılmış haklarını elinden almak, onu daha zor şartlarda daha ucuza çalıştırmağa zorlamak yerine, yasal koşullarda, kazanılmış haklarına saygı göstererek, işi ona uygun hale getirip insan onuruna yakışır iş ortamı oluşturarak çalıştırmak.

- Çay bahçelerinin tartışmasız sahipleri olan ve öncü kuvvetler gibi yönlendirici durumunda bulunan kadınlarımızı zaten çalıştıkları bu sektörde sistemin içine alarak sosyal güvenceye kavuşturmak.

- Ailece iş arayan, mevsimlik işçi olarak başka bölgelerde de olsa ikametli çalışmak isteyen aile bireylerini topluca istihdam ederek aynı yerde ikametlerini sağlayabilmek.

- Yerli işçi istihdamını destekleyerek, çay sektörünün gelecekte karşı karşıya kalabileceği  muhtemel  işçi sorununa şimdiden altyapı oluşturmak.

- İşçileri eğiterek sektörde üretilen içilecek çay kalitesinin artırılmasına destek vermek. Yabancı işçilerin daha fazla para kazanma iştahı sektörümüzde kalite standardını oldukça zorlamaktadır.

- Çay toplama işini makineleştirerek, daha kolay hale getirmek.

Proje nasıl çalışacak;

İlk uygulama 2016 yılında pilot bölge olarak seçilen Of/Trabzon da yapılacak. Tarım il müdürlüğümüzce işçi davet ilanları ilçelerimize ve mahallelerimize dağıtılarak, öncelikle işçi adaylarımızın İşkur a müracaatları istenecektir. İlk yıl için tespit edilmiş rakam olan 250 kişilik işçi istihdamının Trabzon il ve ilçelerinden karşılanması hedeflenmektedir. Müracaatların fazla olması durumunda mülakatla, müracaatın az olması durumunda ise komşu illerde davete devam edilerek istihdam hedefi yakalanacaktır.

İş görüşmesi olumlu sonuçlanan mevsimlik işçiler için işçi yerleşkeleri inşa edilerek konaklamaları sağlanacaktır. Bu yerleşkelerde sosyal etkinliklerin yapılabilmesine imkan veren salonlar bulunacaktır.

Toplu çalışmak isteyen aile bireyleri için, ikametler de buna uygun tesis edilerek, ailece istihdama da imkan verilecektir.

İlk Aşama Eğitim;

Yaş çay bizim işimiz projesi kapsamında iş talebi kabul edilen mevsimlik işçiler öncelikli olarak Çaykur fabrikalarında masabaşı eğitime alınarak Çaykur mühendislerince çay konusunda bilgilenmeleri sağlanacaktır. Çay toplamada kalitenin yükseltilmesi gerekmektedir. Bu eğitimler çayın toplanmasından, satılıncaya kadarki muhafaza devresinde hijyen bilgilendirmesini de kapsamaktadır. Bu dönemde İşkur, işçileri sigortalayarak günlük 20 TL ücret ödemektedir.

İkinci eğitim aşaması çay bahçelerinde işbaşı eğitimi şeklindedir. Bu aşama işe fiilen başlama ve ücretlenme dönemidir. Eğitimli işçilerimiz günlük topladıkları çayın miktarına göre ücret almaktadırlar. Bu ücret piyasa şartlarının üzerindedir. Makine ile günde 500 kg çay toplayan işçinin günlük geliri net 85-90 TL dir.

Eğitimini tamamlayan ve usta işçi olanlar işverence çalıştırıldıkları gün sayısı üzerinden sigorta edilmektedirler.

Çalışma Koşulları;

İşçiler Öncelikle çay bahçesi sahiplerinin talepleri doğrultusunda işveren firmanın belirleyeceği bahçelerde makine ile çay toplayacaklardır.  Bunun dışında çay ile ilgili gübreleme, ot temizliği, çay ekimi, çay budanması gibi işlerde de istihdam edileceklerdir. Kendilerine yağmurlu günlerde daha rahat çalışabilmelerine imkan sağlayan elbiseler verilecektir.

Öğlen yemekleri çalıştırıldıkları bahçe sahibince verilmektedir. 

İkamet İmkanları;

İşçilerin ikametleri sağlıklı yaşam koşullarında inşa edilmiş, sosyal aktivitelere imkan veren, ailece barınma olanakları bulunan işçi yerleşkelerinde yapılmaktadır. Bu yerleşkelerde yeterince banyo, tuvalet ve dinlenmek için sosyal alan bulunmaktadır.

Ücret;

Çay sezonu yılda dört – beş aydır. Aylık çalışılan gün sayısı 20 – 22 gün olabilmektedir. Çay ile ilgili eğitim alınan diğer işleri de eklediğimizde bu dönem çalışılan gün sayısı olarak çok daha uzun bir süreyi kapsayabilir.

Bir işçinin makine ile çay toplayacağı miktar, günlük 1000 kg civarındadır. Ortalama miktar ise 500 kg dır. 1000 kg çay toplayan işçinin günlük net geliri 140-150 Tl olabildiği gibi, 500 kg çay toplayan işçinin günlük geliri 85-90 Tl civarında olabilecektir. Yani günlük ücret kişinin çalışma iştahına ve kabiliyetine göre 85-150 TL arasında teşekkül edecektir. Ayrıca çalışılan gün sayısı üzerinden sigorta ilave edilmelidir.

Yaş çay bizim işimiz projesi bir yerli istihdam projesidir. Çay sektöründe istihdam alanındaki kayıt dışılığı kayıt içine çekmeğe çalışan, bu sektörde çalışmak isteyen kişileri çalışmak için iştahlandıran ve çalışma koşullarını kazanılmış haklar düzeyinde tutmak isteyen bir projedir. Çay sektörü ile ilgili kaliteyi artırma ve dışa açılma hedefinin ilk aşamasını oluşturmaktadır.