Altunbaş Çayı : Çayın tomurcuğunun altında yarı açmış yaprakla, ikini ve üçüncü yaprak koparılarak işlendiğinde kırmızımtrak çöpler halinde bir çay elde edilir. Buna altunbaş çayı denir.

Balık Yaprağı : Çay sürgünlerinin yetiştiği filizlere denir. Çay toplanırken zedelenmemelidir. Makasla toplama kesilir ve çay ağacı zarar görür. Bu nedenle verimli ve kaliteli çay üreten firmalar  elle toplamayı önerirler.

Beş Çayı : Özellikle İngilizlerin öğleden sonra saat 17.00 sıralarında içtikleri çaya verilen addır.

Buzlu Çay : Soğuk içecek olarak hazırlanan çay.

Çay bahçesi : 1. Çay, kahve gibi alkolsüz içkilerin içildiği bahçe. 1. Çay yetiştirilen bahçe.

Çay bardağı : Çay içilen ince cam bardak. “İncebel bardak” da denir. Genellikle küçük, orta ve büyük boy olurlar. Büyük boy incebel çay bardaklarına halk arasında “Türkan Şoray bardak” da denir.

Çaycı : 1. Çay yapıp satan kimse 2. Çay yetiştiricisi 3. Çay tiryakisi. 4. (argo) Uyuşturucu satıcısı.

Çaydanlık : İçin çay demlendirilen ibrik. Buan “ Çay İbriği” de denir.

Çay demlemek: Çayı kaynar suyun içine attıktan sonra renk ve koku vermesi için bekletmek.

Çayın demlenmesi : Çayın renginin ve kokusunun suya geçmesi. (Argoda) İçki İçmek.

Çay dibeği : Evlerde çay yaprağını dövüp parçalamak için kullanılan taş veya metal kaplardır. Taş olanına “dink” de denir.

Çayhane : Çay evi. Çay içilen yer.

Çay-Kur : Türkiye’ de çay tarımını geliştirmek, çayı işlemek ve pazarlamak için 1971 yılında kurulan kamu iktisadi kuruluşudur. Genel Müdürlüğü Rize’ dedir.

Çaylık :1. Çay ağaççıklarının yetiştiği yer. 2. Çay için kullanılan.

Çay makası : Çay toplamada kullanılan, bir ağzının yanına torba bağlanan makastır. Kaliteli çay üretiminde kullanılmaz. Çünkü kesilmemesi gereken 4. ve 5. yapraklarla pul yaprağı keser, toplar. Çay ağacının balık yaprağını da koparıp zedelediği için sürgün oluşmasını engeller ve çay bahçesinin verimini azaltır. Çay ağaçlarının ömrünü azaltır.

Çay sepeti : Çay hasadı sırasında, çay yaprakları toplandıktan sonra öreme sepetler doldurularak çay alım yerine taşınır. Bu sepetlere denir.Ayrıca, çay demlemek için içerisine belirli miktarda çay konan küçük sepetler sıcak suya daldırılır. Bunlara da çay sepeti denir. Çay topunun ya da çay yumurtasının büyüğüdür.

Çay süzgeci : Demlenen çayı bardağa dökerken çay tanelerinin çaya karışmasını önlemesi için kullanılan metal süzgeç.

Çay şekeri : 1. Çaya atmak için üretilen beyaz ya da kahverengi küp şeker. Serti Doğu Anadolu’ da “kıtlama çay” içenler tarafından tüketilir. Beyaz veya kahverengi toz şeker de çay şekeri olarak kullanılır. Kahverengi toz çay şekeri çoğu kez kağıt poşetler içinde bir bardak çaya yeterli miktarlarda ambalajlanıp kullanıma sunulur. Toz şeker bazen cam şekillere konulur ve bu şekiller her seferinde bir bardak çaya yeterli ölçüde şeker bırakan kapaklarla kapatılır.

 

Çay tadıcı eksper ve uzmanlar : Çayın burukluk, renk, dil ve damak zevki bakımından kontrolünü ve değerlendirmesini yapan elemanlardır.  

Çay türleri tasnifi : 1. Flowery Orange Pokeo(FOP): Beyaz tüylerle örtülü son tomurcuktan elde edilir. 2. orange pekoe(OP): Tüylü olan birinci yapraktan elde edilen çaydır. 3. Adi Pekoe(P): Üzerinde az tüy bulunan ikinci yapraktan elde edilir. 4. Souchong (S): Üçüncü yapraktan elde edilir. 5. İkinci Souchong: Dördüncü yapraktan elde edilir. 6. Congou: Beşinci yapraktan elde edilen çaydır. Bu tasnif Avrupa’ da değişir. Çünkü onlar çay yapraklarını kalburdan geçirip ayırarak tasnif ederler.

I.T.C. : Uluslar arası çay komitesi

İnfuzyon : Ufalanmış çay yapraklarının üzerine kaynar su dökülür ve kapalı bir lapta beş dakika tutulur. Sonra ince bir tülbentten süzülür. Elde edilen sıvı İnfuzyondur. Kullanılan çay yaprağı ya da başka bitki yaprağı miktarına göre örneğin, 100 gr suya 2 gr çay yaprağı konursa % 2’lik 5 gr çay yaprağı konursa % 5’lik infuzyon elde edilir.

İstikan : Çay bardağı

Kokulu Çay : yarı fermente yeşil ve siyah çayların çiçek, çiçek yaprağı, meyve, baharat veya doğal yağlar eklenerek elde edilen değişiklik lezzetteki çaydır.

Kontenjan : Bir birim çay bahçesinden ne kadar ürün alınacağını gösteren ölçüdür. Fazlasında çay kalitesi düşeceğinden alıcı firmaların eksperleri tarafından kontrol edilir.

Organik Çay : Tarım ilacı, suni gübre gibi herhangi bir kimyasal madde olmadan, doğal yollarla yetiştirilen çaya denir.

Poşet Çay : Bardak veya fincandaki kaynatılmış suya daldırılarak çay elde edilmek üzere hazırlanmış tek bardak çaylık kağıt poşetteki çaya verilen ad.

Semaver : Semaver kelimesi Rusçadan gelmektedir. Rusya’ dan Kafkaslar yoluyla Türkiye, Azerbaycan ve İran’ a yayılan musluklu bakır, bronz, aleminyum ya da sarı metal çay suyu kaynatma kabıdır. Su, kömürle kaynatılır. Son zamanlarda semaverlerin elektrikle çalışanları da yapılmıştır.

Süzme Çay : Çay süzgecinin üzerine siyah çay konup, süzgeç çay bardağının üzerine oturtulur ve süzgeçteki çayın üzerine yavaş yavaş kaynamış su dökülürse, bardakta açık renkli bir çay elde edilir. Buna süzme çay denir. Toplanan çay açık renklidir.

Tein : Çayın etkili maddesi olan trimethyloxypurindir. Kahvedekine kafein adı verilir.

Tomurcuk çayı : Çay bitkisinin dallarının uçlarındaki tomurcuklardan elde edilen çaydır.

Toz Çay : En küçük boyutta çaylardır. Poşetlerde satılan ve süzme çayı olarak kullanılan çaylar toz çaylardır.

Yeşil Altın : Rize yöresinde “çay” için kullanılan benzetme.

Yeşil Çay : Üretim aşamasında mayalanmamış ve bu yüzden yeşil kalmış çaya denir. Rengi, yeşil-sarı arasında değişir. Tadı kekremsidir. İçimi yumuşak ve ferahtır.